درحالی که تاکنون آمار دقیقی از بازماندگان تحصیل استان سیستان و بلوچستان ارائه نشده اما بنا بر گفته «معاون امور زنان و خانواده» رئیس‌جمهور در مراسم افتتاحیه یک مدرسه خیریه در شهرستان ایرانشهر در اوایل هفته جاری، این استان، بیشترین آمار بازمانده از تحصیل در سطح کشور را دارد.
گزارش‌ها حاکی از این است که بیشترین بازماندگان از تحصیل در سیستان و بلوچستان را دختران تشکیل می‌دهند. همچنین محرومیت‌هایی از جمله دوری از فضای مدرسه، صعب‌العبور بودن مسیر برخی از روستاها تا مدارس، ازدواج‌های زودرس، فقر، مسائل فرهنگی، پراکندگی جمعیت و… در سیستان و بلوچستان سبب شده تا این استان در بین ۳۱ استان کشور، بالاترین نرخ بازماندگان از تحصیل را به خود اختصاص دهد.
استان سیستان و بلوچستان پس از استان کرمان به عنوان دومین استان پهناور کشور در جنوب شرقی ایران واقع است.
فقر مطلق
«عبدالستار دوشوکی» رئیس مرکز مطالعات بلوچستان در لندن در این رابطه به بخش فارسی صدای آمریکا گفت:
«عدم دسترسی به امکانات آموزشی نه فقط در روستاها بلکه در شهرهایی مثل چابهار هم وجود دارد، عموم مردم در این مناطق از مردم حاشیه نشین هستند، در این مناطق مدرسه وجود ندارد. از طرفی بسیاری از خانواده ها به دلیل فقر مالی امکان خرید حداقل لوازم تحصیلی مثل کتاب، کیف، کفش و لباس و همین طور خرج رفت و آمد را ندارند، این در حالی است که بسیاری از خانواده ها آموزش و پرورش در استان سیستان و بلوچستان را سودمند نمی دانند چون می بینند هزاران تن از فارغ التحصیلان دانشگاه به جایی نرسیده اند و بیکارند، به همین دلیل بسیاری از کودکان در سن تحصیل و شماری از بچه های بازمانده از تحصیل جذب مدارس دینی می شوند چون تحصیل در این مدارس رایگان است.»
آمار متناقص
رئیس مرکز مطالعات بلوچستان در لندن همچنین اظهار داشت که آمارها درباره کودکان بازمانده از تحصیل متناقض است.
آقای دوشوکی گفت: «سه سال پیش وزیر آموزش و پرورش تعداد بازماندگان از تحصیل را ۱۴۹هزار نفر و امسال ۱۲۰ هزار نفر اعلام کرده اند این آمارها ضد و نقیض هستند از طرفی مشخص نکرده اند این تعداد بازماندگان دوران دبستان هستند یا مقطع متوسطه.»
وی درباره خاستگاه این کودکان محروم از تحصیل نیز گفت: «این کودکان عمدتاً از خانواده هایی هستند که یارانه بگیرند یا بسیار فقیر، حاشیه‌نشین و کپرنشین هستند بعد از این که از تحصیل باز می مانند در بزرگسالی جذب کارهای نظیر قاچاق گازوییل می شوند.»
بر اساس قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران، دولت موظف است تا شرایط تحصیل تا مقطع پایان متوسطه را برای همه ایرانیان فراهم کند.
آقای دوشوکی می گوید جمهوری اسلامی ایران نه تنها از وظیفه بدیهی خود مانده، بلکه فرافکنی هم می کند.
وی گفت: «مسئولان جمهوری اسلامی نه تنها ارائه آمارهای ضد و نقیض بلکه دلایل ضد و نقیض هم در مورد بازماندگان از تحصیل در استان سیستان و بلوچستان ارائه می کنند و همواره می گویند دختران در این استان به خاطر ازدواج زودهنگام از تحصیل باز می مانند در حالی که آمارهای رسمی حاکی از این است که کمتر از ۵۰۰ تن از دختران استان در سن تحصیل ازدواج می کنند از طرفی اینکه می گویند خانواده ها دختران ۷ ساله را به خانه بخت می فرستند کاملا دروغ محض است. برخی از خانواده ها در استان مثل بسیاری از نقاط کشور دختران خود را در ۱۴- ۱۵ سالگی به خانه بخت می فرستند؛ این ها فرافکنی های جمهوری اسلامی است برای این که نشان دهد کودکان به خاطر مشکلات فرهنگی مردم استان از تحصیل بازمی مانند.»
مهربان برای دیگران
این فعال مدنی مقیم لندن نکته دیگری هم دارد. او می گوید جمهوری اسلامی برای برخی که در راستای اهداف نظام باشند، مهربان است، اما برای مردم خود، نه.
او گفت: «در چند روز اخیر بیش از ۳۰ هزار نفر از زوار اربعین پاکستانی از مرز میرجاوه وارد سیستان و بلوچستان شده اند و از تمامی امکانات بهداشتی که مردم بلوچ از آنها محروم هستند، بهره مند شده اند. اگر دولت توان تجهیز مدارس و امکانات آموزشی در استان سیستان و بلوچستان را ندارد، پس چطور از اعتبارات مردم محروم استان کم می کند و این سفرها را با هزینه های دولتی برای زوار پاکستانی تامین می کند.»
موضوعی که آقای دوشوکی اشاره می کند، در دیگر نقاط ایران نیز روی داده است.
